Het koninklijk kasteel van Amboise is één van de plekken in Frankrijk waar heel veel geschiedenis en kunst samenkomen. Dat wordt wel van meer plekkeen gezegd maar hier is het letterlijk zo. Het begon al aan het begin van de middeleeuwen toen de Franse vader des Vaderland Clovis hier al druk doende was. Aan het einde van de middeleeuwen waren de koningen Karel VIII en Frans I vaak in het kasteel te vinden. Met deze twee laatste vorsten laten we traditioneel de middeleeuwen in Frankrijk eindigen waarvan het verblijf in van Leonardo da Vinci aan het Franse hof in Amboise de bevestiging is. De beroemdste kunstenaar uit de renaissance is hier zelfs begraven, in een gotische kapel nog wel.

Maar de geschiedenis van Amboise is ouder dan de middeleeuwen. Het kasteel ligt op een perfecte strategische plek op een rots boven de Loire. Vanaf de brug is goed te zien hoe het  soeverein boven het stadje uit toornt en zo het verkeer op de weg en de rivier beheerst. Met deze ligging zou je denken dat de Romeinen hier de boel hebben gesticht maar voor de komst van de grote veroveraars was hier al bewoning.

Opgravingen wijzen uit dat al in de prehistorie op deze plek een nederzetting was en die aan het einde van de ijzertijd was uitgegroeid tot een versterkte plaats met wallen en stevige gebouwen. In de Romeinse tijd werd Amboise verder uitgebreid maar er gebeurde hier in de oudheid weinig. Of het nu direct heel saai is geweest valt moeilijk te zeggen. Het zou zomaar kunnen dat hier wel eens een leuk feestje werd gehouden, de wijngebieden van Touraine liggen immer om de hoek en die zijn door de Romeinen aangelegd. Dat is een goede zaak natuurlijk want de witte wijn is heerlijk fris.

Clovis

In de vroege middeleeuwen duikt Amboise in de geschiedenisboeken op. Op de Ille d’Or, het eiland in de Loire, ontmoet koning van de Merovingers Clovis de koning van de Visigoten aan het begin de zesde eeuw. Deze Visigoten hadden een groot rijk dat een deel van het huidige Spanje en het zuiden van Frankrijk omvatte. De uitkomst van deze topconferentie was een vredesakkoord.

Het bleek echter niet veel waard want kort daarna trok Clovis, die wordt gezien als de eerste koning van Frankrijk, met zijn leger het gebied van de Visigoten binnen en versloeg het leger van zijn voormalige ‘vriend’ in een veldslag bij Vouillé. Daarbij zou hij eigenhandig de Visigotische koning hebben gedood. Zo gingen die zaken in die tijd. Door deze overwinning brak Clovis de macht van de Visigoten in Gallië en deze gebeurtenis wordt gezien als de geboorte van Frankrijk als natie.

Vikingen

Maar terug naar Amboise waar het lang stil bleef. In de negende eeuw kregen de inwoners het flink aan de stok met de Noormannen die rovend door West-Europa trokken. De stad werd geplunderd, weer op gebouwd en opnieuw geplunderd. Opnieuw werd Amboise opgebouwd en dit keer goed want het stond toen bekend als de stad met de beste verdediging van West-Europa. De Vikingen begrepen dit kennelijk ook want die bleven weg en de stad bloeide op.

Kasteel om te wonen, niet om te vechten

De echte bloeiperiode van Amboise moest echter nog komen. Dankzij allerlei intriges en ingewikkelde politieke ontwikkelingen kreeg uiteindelijk de Franse koning Karel VII in 1431 het kasteel in handen. Zijn zoon en opvolger Karel VIII, qua voornamen waren ze niet echt origineel, groeide erop en ging er toen hij eenmaal zelf koning was, wonen met zijn vrouw en kinderen.

Deze Karel VIII liet het kasteel flink verbouwen en maakte er een waar lustoord van. Daarmee was Amboise één van de eerste Franse kastelen waarbij de functieverandering van verdediging naar woon- en werkplek voor de koning en zijn regering ook in het ontwerp te zien is.

Hier geen hoge verdedigingstorens en versterkte poorten met daarboven ketels met kokende olie maar elegante vleugels met grote zalen waar het hof kon zetelen. Bovendien liet Karel VIII een enorm tuin aanleggen volgens de laatste mode uit Italische schiereiland; de Renaissance had Frankrijk bereikt en daarmee de bloeiperiode van Amboise.

Het eerste deel van de zestiende eeuw is de Loire vallei het middelpunt van Frankrijk en Amboise vormt samen met Blois het decors van de hofhouding van de koning. Met name onder Frans I wordt hier enorm veel gebouwd, geschilderd en aan wetenschap gedaan.

Leonardo da Vinci

In 1516 arriveert zelfs Leonardo da Vinci in Amboise. Op het einde van zijn leven dreigt hij in Florence te verpieteren en dus gaat hij maar al te graag in de uitnodiging van de Franse koning voor een functie aan zijn hof. Hij neemt zijn intrek Clos Lucé, een ander kasteel in Amboise waar nu een heel interessant museum te vinden is, een aanrader.

De superster van de renaissance raakt bevriend met de Franse koning en sterft drie jaar later in Amboise en ligt begraven in het de kapel van St. Herbertus. Dat is het enige gebouw dat bewaard is gebleven langs de ommuring. De kapel is een fraai stukje bouwkunst en bij een bezoek aan het kasteel kan je er niet omheen. Het gebouwtje staat pal boven de huidige hoofdingang en hangt met zijn achterkant als het ware over het straatje onder het kasteel heen.

Eenmaal op het terrein trekken twee zaken onmiddellijk je aandacht. Ten eerste de twee vleugels van het kasteel die er nog staan en de horde Italianen die zich hebben verzameld voor een gebouwtje in een hoekje van het terrein. Dat laatste is natuurlijk de kapel waar de man met de baard ligt die in de eenentwintigste eeuw nog opvallend populair is. Tot mij verbazing worden hier dagelijks duizenden Italiaanse toeristen uitgelaten om op de foto te gaan met de bekendste Italiaan uit de geschiedenis. Of toch niet?

Is Leonardo een Italiaan?

Want Italië bestond natuurlijk nog helemaal niet vijftiende eeuw. Ga je daar wel van uit dan is Julius Caesar ook een Italiaan zijn en die is minstens zo beroemd. Daarbij komt nog de vraag of de goede man hier ook werkelijk ligt. Wat is er aan de hand? Tijdens de Franse Revolutie, zo rond 1790, is ook dit kasteel niet gespaard gebleven en is de boel behoorlijk ‘verbouwd’. Daarbij moest het graf van Leonardo het ook ontgelden en is verwoest. Hierdoor is het moeilijk te zeggen of de kunstenaar hier nu echt ligt te begraven of dat er iemand anders ligt.

Maar dat maakt eigenlijk niet uit. De Italianen die wij hier zagen waren duidelijk van mening dat hij hier wél lag. Daarbij is dit de plek waar hij na zijn dood is begraven en heeft hij er bijna drie eeuwen gelegen. Ieder zijn waarheid lijkt mij in dit geval. Het is natuurlijk wel bizar dat het graf van Leonardo ligt in een laatgotische kapel dat helemaal in niets aan de renaissance doet denken.

Naast het graf van Leonardo heeft het kasteel veel meer te bieden. Allereerst ligt het echt bijzonder prachtig aan de rivier. Wij hadden vrij regenachtig weer maar we hebben ons evengoed lang vermaakt met het uitzicht over de Loire. Het is werkelijk prachtig. Daarbij zijn ze in negentiende eeuw zo goed geweest om bijna alle gebouwen van het kasteel te slopen waardoor je vrij uitzicht hebt.

Bijzondere tuin

Naast het uitzicht is ook de tuin bijzonder mooi. Het is lekker ruim opgezet want de meeste oorspronkelijke gebouwen zijn er niet meer. Vreemd genoeg liep ik hier op een heuveltje tegen een kleine begraafplaats aan, dit keer van islamistische snit. Dat verwacht je hier niet. Het bleek om een aantal leden te gaan van een Algerijnse Emir genaamd Abd al-Kader.

De man zelf ligt hier niet maar wel een aantal mannen uit zijn gevolg. Na enige bestudering bleek deze Abd al-Kader een interessant historisch figuur die in de tweede helft van de negentiende eeuw een opstand in Algerije tegen de Franse leidde. Zijn opstand mislukte en hij werd met een heel gevolg gevangen gezet in het kasteel van Amboise. Dat stond toch leeg. Best een aardige gevangenis zou je zeggen.

Na vier jaar werd hij vrijgelaten en vertrok hij naar Damascus waar hij later een flink aantal christenen redde van een bloedbad. Door deze daad werd hij een held in Frankrijk en kreeg hij een hoge onderscheiding van Keizer Napoleon III. Hij stond ook in het westen in hoog aanzien en was een graag geziene gast in de Europese hoofdsteden. Het kan verkeren.

Met een paard door een toren

Twee andere opvallende zaken in de tuin zijn de torens. Die zijn namelijk frappant groot en breed opgezet. Zo breed dat er zelfs een koets omhoog kan en dat is ook precies de bedoeling want de koninklijke gasten konden hier gewoon in hun voertuigjes lekker naar boven rijden.

Tot slot is er natuurlijk het kasteel zelf, althans de twee vleugels die er nog staan; de oude gotische vleugel is gebouwd onder Karel VIII, de andere is gebouwd onder zijn opvolger Lodewijk XII en is in renaissance-stijl opgetrokken. Dat klinkt als een enorme stijlbreuk maar als je er voor staat valt het eigenlijk wel mee. Beide vleugels zijn even groot en je moet echt naar de details kijken wil het verschil zien.

Binnen is er een mooie zaal te zien waar de koning hof hield. Het plafond wordt gedragen door een palmgewelven als je ze ziet begrijp je direct waarom deze zo heten. De techniek was in de zestiende eeuw nog niet in staat om het plafond in één keer te dragen en dus staan er allemaal zuiltjes. Naast de zaal zijn er nog andere interessante vertrekken onder de privévertrekken van koning Karel VIII. Hier zijn prachtige meubelen en mooi wandkleed te bewonderen. Op mij maakte vooral het uitzicht vanaf de grote ronde toren indruk. Hier heb je niet alleen een mooi uitzicht op de Loire maar kan je ook goed het dak met zijn dakkapellen zien.